Voorbereiding

Benamingen

Drieklezoor dat is 3/4 van een hele steen;

Halve steen dat is 1/2 van een hele steen;

Klezoor dat is 1/2> van een hele steen;

Klisklezoordat is een in lengterichting gehalveerde steen;

Geschilde,geschibde of geschifte steen, dat is een dunner gehakte steen.

De laag specie tussen de stenen noemt men de voeg.

De horizontale voegen zijn de lintvoegen

De korte verticale de stootvoegen

De mortel of specie.

De mortel bestaat uit zand en een bindmiddel waarvoor genomen kan worden portland cement of kalk of een combinatie hiervan, eventueel met een toeslag van tras), welk mengsel met water

tot een brijachtige massa wordt aangemaakt. Door de plasticiteit vult dit de ruimte tussen de stenen en geeft het deze een goed draagvlak; en doordat het bindmiddel zich aan de stenen hecht en verhardt, wordt een sterk geheel verkregen. 

Lagen- en koppenmaat.

De steendikte plus een lintvoeg noemt men de lagenmaat. Bij het uitzetten van de lagenmaat op een verticale lijn spreekt men van laagverdeling. De afmeting van een kop plus een stootvoeg noemt men de koppenmaat Bij het in tekening brengen van metselwerk wordt. ook de koppenmaat uitgezet dit noemt men dan de kopverdeling. 

Strekken- en koppenlagen.

Wanneer men in een laag van de muur aan de buitenzijdealleen strekken ziet, dan wordt dit een strekkenlaag, strekse laag of kortweg streklaag genoemd.Ziet men alleen koppen, dan noemt men zo'n laag een koppenlaag patijtse laag. In de praktijk spreekt men meestal van koplaag. Meestal wisselen koppen- en strekkenlagen elkaar af, maar ook komen verbanden voor met alleen strekkenlagen en soms ook met alleen koppen- lagen.  Bij sommige verbanden liggen in één laag koppen en strekken afwisselend naast elkaar, zodat men dus niet van koppen- of strekkenlagen spreekt.

Gereedschap

Troffel,Kaphamer,Sabel,Voegspijkers, Metseldraad,Klauwhamer,Stoffer,Bezem.  

Het is van het grootste belang een aangepaste troffel te gebruiken. Rechts handigen nemen bij voorkeur een rechtse en links handigen een linkse. 

Metselwerk

Metselwerk ontleent haar sterkte en stabiliteit voor een belangrijk deel uit het feit dat er in verband wordt gemetseld. De stenen worden als het ware door het verband, het patroon waarin gemetseld wordt, bijeen gehouden. De verhoudingen tussen de afmetingen van een steen zijn daar ook van oudsher op afgestemd. De lengte van een steen is daarom altijd ongeveer gelijk aan twee koppen plus een voeg. Was dit niet zo, dan ontstonden op hoeken en bij muurbeëindigingen direct problemen met de maatvoering, die niet zonder hakken of breken konden worden opgelost.

Het patroon van metselwerk, de combinatie van stenen met het voegwerk, bepaalt echter ook de uitstraling, het esthetisch effect, van de gevel. Architecten en ontwerpers hebben daarom altijd naar mogelijkheden gezocht om door variaties aan te brengen in de patronen het aanzicht van het metselwerk te verfraaien. En dat gebeurt nog steeds. De combinatie van kleur en structuur van de steen, met de kleur en type voegwerk en het gekozen patroon, leidt tot eindeloos veel mogelijkheden.

Bij een goede kop- strekverhouding van de steen zullen de stootvoegen tussen de koppen net zo breed zijn als die tussen de strekken, dat wil zeggen 8 tot 12 mm. Als blijkt dat de stootvoegbreedte kleiner dan 8 mm of groter dan 12 mm moet zijn, dan is de steen ongeschikt voor het maken van bijvoorbeeld kruisverband of staand verband

Metselverbanden

Veel metselverbanden vinden hun oorsprong in metselwerk van steensmuren en dikker. Om een sterk verband te krijgen moesten de halfsteenslagen ook in de muurdikte worden gekoppeld, waardoor afwisselend strekken en koppen in de lagen zichtbaar worden. Omdat sinds de komst van de spouwmuur nog hoofdzakelijk halfsteens muren worden gemetseld, zien we ook veel nieuw metselwerk in metselverbanden die zonder veel hakken of zagen geschikt zijn voor halfsteens muren, zoals het halfsteens verband. Anderzijds neemt de belangstelling voor historische metselverbanden de laatste jaren toe onder invloed van de trend naar historiserende bouwstijlen. Daarnaast zijn er ook architecten die juist op zoek gaan naar vernieuwingen in de toepassing van metselwerk en daarbij het sierelement en de esthetische waarde van het metselwerk sterker op de voorgrond brengen.

Naast de traditionele metselverbanden zullen wij in deze informatie ook aandacht schenken aan meer vernieuwende en eigentijdse toepassingen van metselverbanden.

Hakken

soms moet u stenen afkorten. dat kan met sabel enkaphamer. Leg de steen vlak, met de sabel precies op de verlangde breuklijn. Door met de kaphamer op de sabel te slaan, zal de steen vrij recht doormidden breken. u kunt ook eerst een gleuf maken met sabel en kaphamer op de gewenste breuklijn. Voor het op maat afkorten van stenen kunt u uiteraard ook een haakse slijper gebruiken. 

Kozijnankers

Kozijnen worden doorgaans aan het metselwerk verankerd met kozijnankers, die in de lintvoegen mee gemetseld worden.  Plaats de ankers op een tussenafstand van 50 cm.  Wordt een muur aangesloten op een bestaande muur, dan kunt u met kozijnankers ook een verankering maken. 

Opslag

Als u stenen wilt gebruiken die u een tijd moet opslaan, dan legt u ze nooit direct op de blote aarde, maar wel vrij van de grond.  Vorst is vijand nummer één: dek de stenen daarom goed af om stukvriezen te voorkomen. om goed metselwerk te kunnen maken is het dus nodig,dat de stenen en de mortel tijdens het verwerken een juiste vochtigheid hebben. te droog en te nat is allebei slecht. te droge stenen onttrekken te veel water aan de mortel waardoor de verstening niet goed verloopt bij een teveel aan water gaan de stenen drijven en vloeit een deel van de mortel langs het metselwerk metsel stenen moeten bij het verwerken winddroog zijn. sla de stenen dus droog op of dek ze af.

Weer

Vorst is bijzonder nadelig voor metselwerk Ook voortdurende regenval is geen metselweer.  Stop de activiteit, indien u reeds begonnen bent, en dek het reeds gemetselde gedeelte af (folie). 

Test

De hechting van de mortelspecie op de stenen is van belang.  Neem de proef op de som: schep met de troffel een laagje mortel op de steen en druk een andere steen er luchtig tegenaan.  Een minuut later trekt u de stenen van elkaar. Als de mortel over beide stenen verdeeld is, kunt u aan de klus beginnen. Is de hechting onvoldoende, dan kan dit te wijten zijn aan te droge stenen.  Het bevochtigen van de stenen, bij voorkeur een dag voordien, kan helpen. 

Ventilatie

Om een goede ventilatie mogelijk te maken in de spouw Moeten er open stootvoegen gemaakt worden. Om de drie of vier strekken In de eerste laag boven de fundering.  Boven het maaiveld Boven de kozijnen Twee lagen vanaf de bovenkant.